Malachit
Malachit – minerał, chemicznie zasadowy węglan miedzi (ok. 57 % Cu), pospolicie występuje w przypowierzchniowych, zwietrzałych partiach skał zawierających pierwotne minerały miedzi. Tworzy zazwyczaj skupienia zbite, „ziemiste” (makroskopowo bezstrukturalne), nerkowate, groniaste, rzadziej naskorupienia (naloty) lub impregnacje. Rzadko tworzy kryształy o pokroju słupkowym, igiełkowym lub włosowym. Często wykazuje budowę pasiastą, wstęgową lub słojową. Ze względu na barwę i struktury ładne okazy malachitu stanowią wysoko ceniony kamień ozdobny, stosowany do wyrobu biżuterii i ozdób, wykorzystywany w architekturze oraz rzeźbiarstwie artystycznym. Obecnie na hałdach miedzianogórskich znajdziemy naloty, naskorupienia oraz formy ziemiste. Do rzadkości zaliczyć można przedstawione na zdjęciach piękne krystaliczne formy, które udało się pozyskać podczas głębokich wykopów. Różnorodność znajdowanych w tutejszej kopalni malachitów opisują Pusch i Carosi.
Malachity krystaliczne z głębokich wykopów
Malachity z hałdy szybu „Karol”, naloty i naskorupienia na wapieniach
Skład chemiczny identyczny z malachitem lub brochantytem (ten drugi minerał, zasadowy siarczan miedzi, nie występował w Miedzianej Górze i stanowi rzadkość w Polsce) ma zielona patyna powstająca na przedmiotach z miedzi i jej stopów.
Na zdjęciu miedziany dach katedry w Kielcach – widoczna „świeża” (wymieniana w 2007 roku) blacha miedziana oraz wieloletnia, pokryta czarną i zieloną patyną.
Powstawanie patyny o składzie chemicznym malachitu na pokrytych miedzią dachach jest zjawiskiem pożądanym, gdyż tworzy się trwała powłoka zabezpieczająca miedź i posiadająca jednocześnie ładny kolor. Proces przemian chemicznych postępuje powoli (kilkanaście lat) a powstałe związki – pomimo podobieństw kolorystycznych – mogą być różne. W atmosferze o niskiej zawartości dwutlenku siarki powstaje na początku czarny tlenek miedzi, który w wyniku dalszych przemian przechodzi w zielony zasadowy węglan miedzi. Natomiast w atmosferze zasiarczonej na początku powstaje czarny siarczek miedzi, który przechodzi w zielony zasadowy siarczan miedzi. W zależności od zmieniających się okresowo zmian zawartości gazów w atmosferze, mogą powstawać w jednym miejscu wszystkie wyżej wymienione związki chemiczne.